Geen woonruimte gevonden? Dan bouwen we toch zelf!

Het klinkt misschien wat vreemd en on-Nederlands, maar ook in Nederland is het mogelijk zelf het initiatief te nemen en je eigen woonruimte te (laten) bouwen. Ook als je portemonnee minder goed gevuld is. Het is niet nodig de kant en klare nieuwbouwwoningen van ontwikkelaars te kopen.

Zelf je huis bouwen, de overheid is gewillig
Even terug naar de nota mensen, wensen, wonen van voormalige minister Johan Remkes. Daarin stond het streven dat 30% van de nieuwe woningen gerealiseerd/opgestart worden door de bewoners zelf. Denk aan mensen, die zelf hun huis gaan bouwen, of op een kavel laten bouwen, of groepen mensen die gezamenlijk een woongebouw (laten) realiseren, ook wel Collectief Particulier Opdrachtgeverschap genoemd (CPO). Deze laatste groep is vooral interessant voor mensen met een middeninkomen.
De 30% is (nog) niet gehaald. Veel projecten worden gewoon bedacht door projectontwikkelaars en vervolgens aangeboden aan bewoners.
Gemeenten werken echter graag mee aan het ontwikkelen van zelfbouwprojecten en stellen soms know-how, gronden of procesbegeleiders ter beschikking. Ook, of zelfs juist, voor mensen met een kleine portemonnee. Daar ligt namelijk een veel grotere uitdaging.

Een paar mooie voorbeelden
Voor dit blog ben ik gaan kijken bij het project ‘De Kersentuin’ in Utrecht, Leidsche Rijn. Dit project wordt gezien als het grootste collectieve zelfbouw project in Nederland. Ik was verrast door de leuke en mooie creaties. De Kersentuin bestaat uit een aantal verschillende type woningen, die erg duurzaam zijn gebouwd. Het initiatief lag bij een grote groep zelfbouwers, die zich hadden verenigd en zo de opdracht definieerden en het project liet realiseren. Ik denk dat de levendigheid, de grote variatie aan woningen en de bijzondere inrichting van de openbare ruimte niet door projectontwikkelaars bedacht kon worden.
Een ander voorbeeld is het project ‘Oranjehof’ in Langbroek, georganiseerd door KUUB. De aankomende bewoners zijn al in de ontwerpfase betrokken en hebben maximale invloed gehad om de woningen naar eigen inzicht te ontwerpen, binnen de stedenbouwkundige richtlijnen.

Geïnteresseerd, maar hoe te starten?
Je kunt natuurlijk zelf naar jouw gemeente afstappen, maar met een groep gelijkgestemden sta je sterker. Probleem blijft dat je gelijkgestemden wel moet kunnen vinden. Ons forum kan daar een rol in spelen. Dus heb je de wens zelf een zelfbouwproject met gelijkgestemden te starten, maak dat dan bekend op ons forum.

Let wel op
Een zelfbouw-project starten betekent vaak een lang traject, van enkele jaren. Ook treedt je in de wereld van de projectontwikkeling met alle regels, uitdagingen en belemmeringen die daarbij horen. Het is sterk aan te bevelen om als groep jezelf te laten ondersteunen door een procesbegeleider. Bedrijven als de Regie of Bouwen in eigen beheer (BIEB) zijn prima in staat om bewonersgroepen te begeleiden. Een aanrader, want het kost je enorm veel kennis en vaardigheden om dit zelf te doen en je gaat al een hectische periode in van verhuizen en veranderen. Laat je dus ondersteunen, als je geen ervaring hebt.

Voor wie is zelfbouw geschikt?
Zelf bouwen is een oplossing, ook voor mensen met een middeninkomen, die:

• Geen urgent woonvraagstuk hebben, en dus tijd hebben;
• Houden van het avontuur dat een dergelijk project met zich meebrengt;
• Een op maat gesneden woning willen hebben;
• Het leuk vinden om een project met anderen op te starten.

En financieel?
Ik geloof erin dat zelfbouw een aanzienlijke besparing kan realiseren op de ontwikkelkosten en met een collectief geloof ik erin dat woningen te realiseren zijn (eengezinswoningen of woongebouwen) tegen koopprijzen die voor middeninkomens op te brengen zijn. Het plan Oranjehof in Langbroek leverde koopprijzen op tussen de €200.000,- en €250.000,-. Al bij al een prima alternatief voor mensen met een middeninkomen.